Plakak tektonikoak

PLAKAK TEKTONIKOAK:

Plaka tektonikoak txapel esferikoen forma duten litosferako lauza zabalak dira, eta astiro lerratzen dira plastikoki jokatzen duen gainaldeko mantuaren gainean.

PLAKA MOTAK:

• Plaka mistoak kontinenteetako zein ozeanoetako litosferak eratzen dituzte.
• Ozeano-plakak ozeanoetako litosfera soilik dira.

 PLAKA TEKTONIKOAK ETA PLAKA TEKTONIKOEN LOTUNEAK:

• Ertz dibergenteak: Ertzotan bi plaka bereizten dira.

• Ertze konbergenteak: Ertzotan, bi plaka tektonikok elkar jotzen dute (elkartzen dira).

• Ertz neutroak: Ertzotan, bi plakak horizontalean lerratzen dira plano batean.



Nitrogenoaren zikloa

NITROGENOAREN ZIKLOA:



Nitrogenoaren zikloa elementu honek naturan jasaten duen eraldaketen multzoa da.

Airean bolumenari dagokionez nitrogenoaen %78 dagon arren, gas hori ezin dute eskuratu izaki bizidun gehienek. Lurzoruko bakterio batzuek soilik finka dezakete.

Ekoizleek gatz mineral disolbagarrien(nitratoak) itxuran dagoen nitrogenoa soilik asimila dezakete. Kontsumitzaileek eta deskonposatzaileek nitrogenoa jakiekin gehietzen dute.

Atmosferako nitrato erabilgarri bihur daiteke ekaitzen deskarga elektrikoen bidez, eta lurzoruko bakterio mota batzuek egindako finkatzeari esker.

 Nitratoak ziklotik atera daitezke urak ingur sedmentario batera garraiatzen dituenean. bertan hauspeatu egingo dira, eta harri sedimentarioak sortuko dituzte.



Lorca

EL TERREMOTO DE LORCA:

Lorca es un municipio español de la Región de Murcia situado en el sureste de la Península Ibérica. Es la tercera población en importancia de la Región de Murcia, con 92.694 habitantes, después de Murcia y Cartagena.
Lorca es conocida por su Castillo, su arquitectura barroca y sus procesiones de Semana Santa, declaradas como Fiesta de Interés Turístico Internacional.

Dos fuertes terremotos sacuden Lorca:

La Delegación del Gobierno y el 112 cifran en al menos ocho los muertos y 167 heridos, tres de ellos graves, en Lorca (Murcia) tras un fuerte terremoto de magnitud 5,2 en la escala de Ritcher, el seísmo principal -que se ha producido a las 18.47 horas- ha venido precedido de otro temblor de 4,4. El suceso ha dejado escenas de caos y desolación en la localidad murciana, donde al menos 20.000 vecinos tienen que pasar la noche fuera de sus casas por temor a nuevas réplicas y desprendimientos.



Karbonoaren zikloa:

Karbonoaren zikloa elementu honek naturan jasaten duen eraldaketen multzoa da. Ziklo honetan karbonoa atmosferan, litosferan, hidrosferan eta izaki bizidunengan aurki daiteke, egoera hauetan:

• CO₂ eta CH₄ (atmosferan)

• ikatza eta petrolioa (litosferan)

• bikarbonato (HCO₃^-) eta karbonato-ioia (CO₃^2-) (hidrosferan)

• gluzidoak, lipidoak, proteinak eta azido nukleikoak (izaki bizidunengan).

Atmosferan karbonoaren kontzentrazioa txikia da (atmosferaren %0,03 besterik ez da CO₂), azken urteotan berotegi-efektua dela eta zertxobait igo bada ere. Hidrosferan, aldiz, karbonoaren kopurua nabarmen handiagoa da, CO₂ oso disolbagarria baita uretan.

Karbonoaren zikloaren bitartez atmosferako karbonoa 20 urteetatik behin berritzen da (urtero atmosferako CO₂-ren %5a kontsumitzen baita fotosintesiaren bidez).